เดหลีเป็นต้นดอกไม้ที่ชอบที่ร่มจริงๆ จะร่มสนิทชนิดที่อยู่ในเงากำแพง หรือซอกมุมที่แดดตกไม่ถึงเลยก็ได้ หรือจะอยู่ในที่มีแดดรำไรก็ได้ แต่ไม่ชอบแดดจัดโดยสิ้นเชิง แม้กระนั้นก็ตาม ถ้าเราจะปลูกกันจริงๆ ก็อยู่ได้อีกนั่นแหละ เพียงแต่ผลผลิตของแดดแต่ละชนิดทำให้ผลการเจริญเติบโตของเดหลีออกมาไม่เหมือนกัน

เดหลีที่ปลูกในร่มสนิทใบจะมันเป็นเงาก้านยาวสวยงามมากจานดอกจะเป็นสีขาวสนิท เด่นสะดุดตาเมื่อยามคลี่บานในครั้งแรก ส่วนเดหลีที่อยู่ในแดดรำไร ใบจะมันน้อยลง ดอกจะเล็กลงไปหน่อยส่วนที่อยู่กลางแดดเลย ใบเดหลีจะมันน้อยลงมากออกสีน้ำตาลและที่สำคัญใบจะไหม้หรือตายนึ่งอีกต่างหาก จานดอกอยู่ได้ไม่คงทน เพราะทนสภาพแดดจัดไม่ไหว จานก็ไหม้เช่นกัน

ฉะนั้นนี่ก็เป็นข่าวดีสำหรับคนเมืองอีกนั่นแหละ ที่บ้านช่องห้องหอมีแต่มุมร่มๆ ทั้งนั้น เพราะมีสิ่งบดบังหลายอย่างหลายชนิดแดดจึงส่องต้องไม่ถึงพื้นดิน การปลูกเดหลีจึงคือคำตอบของคนในเมือง

เดหลีมีสองชนิด ชนิดใบใหญ่กับชนิดใบเล็ก ต้นเล็กใบมันกว่าต้นใหญ่ ดอกก็เล็กกว่าต้นใหญ่เช่นกัน นอกนั้นลักษณะโดยทั่วไปของเดหลีทั้งสองชนิดมีคุณสมบัติเหมือนกันหมด ลำต้นของเดหลีเป็นเหง้าอยู่ใต้ดิน ขยายกอด้วยการแตกหน่อแทงช่อขึ้นมาแต่ละหน่อที่สมบูรณ์ก็จะแทงช่อดอกขึ้นมาจากดินเช่นกัน

ใบเดหลีเป็นลักษณะใบเดี่ยว กว้าง 10- 15 ซม. ยาว 20- 30 ซม. ปลายเรียวแหลม มีสีเขียวเข้มเป็นมันสวย ก้านยาว 20- 30 ซม. ดอกมีสีขาวตลอด ก้านดอกแทงขึ้นมาจากเหง้าใต้ดินยาวชูช่อขึ้นมาสูงเหนือก้านใบ จานดอกสีขาวสะอาดคือใบประดับ มีจานเดียวรูปลักษณะคล้ายใบปลายเรียวแปลมเช่นเดียวกัน ส่วนที่เป็นช่อที่เรียกว่าปลีนั้นคือดอก ลักษณะทรงกระบอก มีดอกเล็กๆ เรียงติดกันแน่นเป็นแท่งปลีขึ้นมา มีกลิ่นหอมเมื่อดมใกล้ๆ และดอกต้องบานแล้ว กลิ่นหอมแรงในตอนเช้าประมาณ 10.00 น. เป็นต้นไป จนถึงเที่ยง ดอกบานทนมาก สามารถบานได้นาน 20 วันถึง 1 เดือน ดอกแก่จัดจานดอกจะค่อยๆ แซมด้วยสีเขียว เขียวมากยิ่งขึ้นตามวันเวลาที่ล่วงเลยไป

การขยายพันธุ์เดหลีง่ายมาก เพียงแต่ขุดเอาเหง้าขึ้นมา แล้วแยกเหล้าออกจากกัน ปลูกแยกส่วน เราก็ได้ต้นเดหลีใหม่อีกต้นที่รอวันเจริญเติบโตและขยายเหง้าใหม่ขึ้นมา การเตรียมดินก็เป็นดินร่วนซุยคลุกกับปุ๋ยคอก เพื่อลำต้นจะได้รับน้ำอย่างเพียงพอ แต่น้ำต้องไม่ขังแฉะ

การปลูกนิยมปลูกแต่งสวนเป็นแปลงยาว ปลูกใต้ร่มเงาต้นไม้ใหญ่ ปลูกตามข้างตึก หรือปลูกในกระถาง จัดประดับตามห้อง ในตึก ระยะการปลูกเป็นแปลงห่างกัน 30 ซม.

การปลูกเดหลีนั้นนอกจากเรื่องการเตรียมดิน การหมั่นรดน้ำต้นไม้วันละครั้งทุกวันแล้ว ก็ต้องหมั่นเช็ดใบอย่าให้ฝุ่นเกาะ ใบเดหลีจึงจะเงางาม และต้องใจเย็นในช่วงระยะแรกปลูก เดหลีใช้เวลาฟูมฟักลำต้นเพื่อให้ดอกนานหลายเดือน ถ้าใจร้อนก็เลือกซื้อเดหลีที่มีก้านดอกแล้วมาลง ไม่ช้าก็จะได้เชยชมดอกสมใจอยาก ปัจจุบันเดหลีมีพันธุ์ดอกดก ออกดอกตลอดทั้งปี แล้วเวลาเลือกซื้อก็ขอให้ตรวจสอบดูด้วย

เดหลีนอกจากจะมีประโยชน์เป็นไม้ประดับในที่ร่มแล้ว ยังเป็นดอกไม้ที่ล่อแมลงวันทอง ที่ทำอันตรายให้กับผลไม้ ให้มารวมกันที่ดอกเดหลี แล้วชาวสวนก็สามารถกำจัดแมลงวันทองง่าย ถ้าปลูกในบ้าน เราไม่จำเป็นต้องกำจัดมัน แมลงวันทองไม่ได้เป็นอันตรายใดๆ ดูสวยงามเสียอีก

- เดหลี

ไม้ เป็นเหง้าพุ่ม ดอก ออกตลอดปี มีกลิ่นหอม

ดิน ร่วนระบายน้ำดี ความชื้น ปานกลาง แสง ในที่ร่ม หรือแดดรำไร

ขยายพันธ์ุ์ แยกเหง้า

ไม้ดอกที่ให้ใบสวยเป็นเงางาม แถมยังมีกลิ่นหอมสดชื่น